O se meafaifaaili o se meafaigaluega e faʻaaogaina e le au musika e fai ai musika. E mafai ona fa'afaigofie e pei o se la'au e tu'i ai se mea e fatu ai le leo, po'o le lavelave e pei o se piano. So'o se mea e fa'aaogaina e fai ai musika e mafai ona ta'ua o se mea faifa'aili.
I musika, o se mea faifaaili o se meafaigaluega musika e faʻaaogaina e fai ai leo musika. O meafaifaaili e mafai ona taina e tagata musika ma mea fai musika e mafai ona taina e ala i le faia o musika poʻo vaega faʻamusika. O le faaupuga “meafaifaaili” e mafai foi ona faaaoga e faia ai se eseesega i le va o le mea moni e fai ai leo (faataitaiga, o le fagufagu) ma le tagata fai musika e taina (faataitaiga, o se tagata faaili).
I lenei tusiga, o le a ou suʻesuʻeina le uiga o lena mea ma faʻasoa faʻataʻitaʻiga o ituaiga meafaifaʻaili eseese.
Mea Faimusika
Faamatalaina
O se mea fai musika o soʻo se mea e faʻaaogaina e fai ai musika suamalie! Pe o se atigi, o se laau, po o se fagufagu ponaivi, afai e mafai ona faia se leo, o se mea fai musika.
Faagaioiga autu
- Ina ia faia musika i se mea fai musika, e tatau ona e fegalegaleai! Taofi se manoa, pa'u le pa'u, pe ili i se pu - po'o le a lava le mea e fai e fai ai musika suamalie.
- E te le tau mana'omia le avea ma se tagata atamai i musika e fai musika i se mea fai musika. Pau lava le mea e te manaʻomia o sina fatufatuga ma le manaʻo e fai sina pisa!
- O meafaifaaili e maua i so'o se foliga ma lapopo'a, ma e mafai ona faia mai ituaiga meafaitino uma. Mai atigi e oʻo i vaega o laʻau, afai e mafai ona faʻalogo, e mafai ona avea ma mea fai musika!
- Aua e te popole pe afai e te le iloa le manatu faʻaonaponei o le "faia o musika" - naʻo le pisa ma fiafia!
Fa'amaoniga Fa'asolopito o Mea Fa'amusika
Divje Babe Flute
I tua i le 1995, o Ivan Turk sa na o se tagata suʻesuʻe masani a Slovenia, e mafaufau i lana lava pisinisi, ina ua ia tautevateva i luga o se ponaivi vaneina e suia ai le lalolagi e faavavau. O lenei vaneina o ponaivi, lea ua lauiloa nei o le Divje Babe Flute, e fa pu e mafai ona faaaoga e taina ai nota e fa o le fua diatonic. Sa fuafuaina e saienitisi o le fagufagu e i le va o le 43,400 ma le 67,000 tausaga, ma avea ai ma mea fai musika sili ona leva ma na o le pau lea e fesootaʻi ma Neanderthals. O nisi tagata su'esu'e i mea anamua ma ethnomusicologists, e ui i lea, e le'i talitonuina.
Fugafa'a Ivi Mamota ma Swan
O le au su'esu'e i su'esu'ega a Siamani o le a le sili atu a latou tagata Slovenia, o lea na latou su'e ai a latou lava mea fai musika anamua. Ma sa latou mauaina! Ivi mammoth ma swan ponaivi fagufagu, ia sa'o. O nei fagufagu na tusia i tua i le 30,000 i le 37,000 tausaga, ma sa sili atu ona talia lautele e avea ma mea fai musika sili ona leva.
O Lira o Uro
I le vaitau o le 1920, na eli solo ai Leonard Woolley i le fanuatanu o le Tupu i le aai Sumerian o Uro, ina ua ia tautevateva i luga o se oa o mea fai musika. E aofia ai napeli e iva (o le Napeli a Uro), o kitara e lua, o le fagufagu siliva e lua, o le sipa ma sumepalo. Sa i ai foi se seti o paipa siliva u'u, lea e talitonu o le muamua lea o le ato o aso nei. O nei meafaifa'aili uma na fa'a-carbona i le va o le 2600 ma le 2500 TLM, o lea e saogalemu le fa'apea na fa'aaogaina i Sumeria i lena taimi.
Fuga Ivi i Saina
Na maua e tagata suʻesuʻe suʻesuʻe i le nofoaga o Jiahu o le itumalo tutotonu o Henan o Saina ia fagufagu e faia i ponaivi e tusa ma le 7,000 i le 9,000 tausaga le matutua. O nei fagufagu o nisi ia o meafaifaaili sili ona atoatoa, ta'alo, fa'agata, telenote na maua.
Ose Tala'aga Puupuu o Mea Fa'amusika
Taimi Anamua
- O tagata anamua sa fai si popoto pe a oo i le faia o musika, e faaaoga ai tootoo, stampers, ma talipalau e fai ai le galuega.
- E le'i o'o i se taimi mulimuli ane na latou iloa ai le faiga o fati i meafaifaaili, e amata mai i paipa fa'ailoga e lua e eseese le lapopo'a.
- Mulimuli ane, na latou agaʻi atu i lipine ofe, fagufagu, ma pū, lea na faailogaina mo a latou galuega nai lo o latou foliga vaaia.
- Sa faapitoa le taua o talipalau i le tele o aganuu a Aferika, faatasi ai ma nisi o ituaiga e talitonu latou te matua paia ma e na o le sultan e mafai ona vaai ia i latou.
Taimi Nei
- Ua taumafai tagata su'esu'e musika ma tagata su'esu'e fa'amusika e su'esu'e le fa'asologa tonu o mea fai fa'amusika, ae ose pisinisi fa'atauva'a.
- O le faʻatusatusaina ma le faʻatulagaina o mea faifaaili e faʻatatau i lo latou lavelave e faʻaseseina, talu ai o le alualu i luma i mea fai musika ua faʻaitiitia ai le lavelave i nisi taimi.
- E le fa'atuatuaina fo'i le fa'atonuina o meafaigāluega i fa'afanua, aua e le mafai ona fa'amautu po'o afea ma pe fa'afefea ona fa'asoa e tu ma aga.
- O tala fa'asolopito o musika fa'aonaponei e fa'alagolago i mea tau tala fa'asolopito, fa'ata'ita'iga fa'ata'ita'iga, ma fa'amatalaga tusitusia e fuafua ai le fa'asologa o le atina'eina o mea fai musika.
Fa'avasegaina o mea fai musika
Hornbostel-Sachs System
- O le Hornbostel-Sachs system e naʻo le pau lea o le faʻavasegaina o faiga e faʻaoga i soʻo se aganuʻu ma tuʻuina atu naʻo le faʻavasegaga talafeagai mo meafaigaluega taʻitasi.
- E vaevaeina ai meafaigaluega i ni vaega autu se fa:
– Idiophones: Meafaifa'aili e maua ai le leo e ala i le fa'ateteina o le tino muamua o le meafaifaaili lava ia, e pei o claves, xylophone, guiro, slit drum, mbira, ma rattle.
– Membranophones: Meafaigāluega e maua ai le leo e ala i le vibration o se membrane fa'aloloa, e pei o pa'u ma kazoos.
– Chordophones: Meafaifaaili e maua ai leo e ala i le viia o se manoa se tasi pe sili atu, e pei o siti, lutes, ma kitara.
– Aerophones: Meafaigāluega e maua ai se leo ma se koluma vibration o le ea, e pei o bullroarers, sasa, fagufagu, leo, ma meafaifaaili ū.
Isi Faiga Fa'avasegaga
- O faiga Hindu anamua na taʻua o le Natya Shastra na vaevaeina meafaigaluega i ni vaega autu se fa:
– Meafaigaluega e maua ai le leo e ala i manoa tetete.
– Mea fai pa'u ma ulu pa'u.
– Meafaigāluega e maua ai le leo e ala i koluma o le ea tetete.
– “Malō”, pe lē pa‘u, mea fai fa‘aili.
- 12 senituri Europa saunia e Johannes de Muris na vaevaeina meafaifaaili i ni vaega se tolu:
- Tensibilia (meafaifaaili e iai uaua).
– Inflatibilia (meafaifaaili savili).
– Patu (meafaifaaili uma).
- Na suia e Victor-Charles Mahillon le Natya Shastra ma tuʻuina atu igoa Eleni i faʻavasegaga e fa:
– Chordophones (meafaifaaili e iai manoa).
– Membranophones (meafaifaaili pa'u-ulu).
– Aerophones (meafaifaaili savili).
– Telefoni ta'avale (meafaifa'aili e le pa'u).
Tagata Ta'alo Mea Fa'amusika
O le a le mea fai meafaigāluega?
O se tagata fai musika o se tasi e taina se mea fai musika. Atonu o se ta kitara, ta piano, ta bassist, po o se ta talipalau. E mafai ona fa'apotopoto fa'atasi e fai se fa'aili ma fai ni fati suamalie!
Le Soifuaga o se Tufuga
O le avea ma se tufuga e le faigofie. O mea nei e mafai ona e fa'amoemoeina:
- E tele le taimi e te fa'aaluina e toleni ai. Itula ma itula o faʻataʻitaʻiga!
- Atonu e na'o ni nai itula o le aso e te fa'afiafia ai, ae o le a fa'aalu le tele o le taimi e sauniuni ai mo na fa'afiafiaga.
- E tatau ona avea oe ma se tagata fai mea fai musika pe afai e te manaʻo e faʻateleina.
- E tatau ona e sauni e malaga. O le a e alu i le tele o nofoaga eseese e fa'afiafia ai.
- E tatau ona e sauni e galue malosi ma tumau le taulai. E le o mea malie uma ma taaloga!
Fa'aaogāga o Mea Fa'amusika
Fa'aoga Fa'asolopito
- O meafaifaaili sa iai talu mai le vaveao o taimi, ma ua faʻaaogaina mo le tele o faʻamoemoega, e pei o le faʻafiafiaina o le au faʻalogologo i konaseti, faʻatasi ma siva, tu ma aga, galuega, ma vailaʻau.
- I le Feagaiga Tuai, e tele mau faasino i meafaifaaili o loo faaaogaina i tapuaiga faa-Iutaia, seia oo ina le aofia ai ona o mafuaaga faaleaoaoga faavae.
- Sa faaaogā foʻi e uluaʻi Kerisiano i le itu i sasaʻe o le Metitirani ni meafaifaaili i la latou auaunaga, ae sa lē fiafia i ai le ʻaulotu.
- O loʻo faʻasaina pea meafaigaluega i nisi o nofoaga, e pei o faletapuai Isalama, lotu Orthodox i Sasaʻe masani, ma isi.
- Ae ui i lea, i isi nofoaga, o meafaifaaili e taua tele i tu ma aga, e pei o aganuu a Puta, lea e faʻaaogaina ai logo ma talipalaʻa i sauniga faʻalelotu.
Meato'i Fa'ataulāitu
- E talitonu le tele o aganuu i uiga faataulaitu o meafaifaaili.
- Mo se faaaʻoaʻoga, o loo ilia pea le pu faa-Iutaia (o le pu a le mamoe poʻa) i luga o Rosh Hashana ma Yom Kippur, ma e faapea mai ina ua ili faafitu e Iosua le pū i le siʻosiʻomaga o Ieriko, na paʻuʻū paʻu o le aai.
- I Initia, fai mai ina ua taina e Krishna le fagufagu, na le toe tafe mai vaitafe ma o mai i lalo manulele e faalogologo.
- I le 14 senituri Italia, fai mai o le mea lava e tasi na tupu ina ua taina e Francesco Landini lana okeni.
- I Saina, o meafaifaaili e fesoʻotaʻi ma mata o le tapasa, vaitau, ma mea faʻapitoa.
- E iai le talitonuga o le fagufagu Melanesia e iai le malosi e toe faaola ai tagata.
Europa Medieval
- O le tele o meafaifaaili na faʻaaogaina i Europa anamua na sau mai Asia i sisifo, ma o loʻo i ai pea nisi o latou uluaʻi faʻatusa.
- O pū, mo se faʻataʻitaʻiga, sa fesoʻotaʻi ma galuega a le militeri, ma sa faʻaaogaina foi e faʻavae ai tupu ma tamalii, ma sa vaʻaia o se faailoga o le tamalii.
- Kettledrums (muamua na taʻua nakers) e masani ona taʻalo i luga o solofanua, ma o loʻo faʻaaogaina pea i nisi o faʻatonuga.
- O ili pu, o lo'o fa'alogoina pea i taimi fa'alelotu, o se toega o tu'inanauga anamua.
Ituaiga o Mea Fa'amusika
Matagi Mea Faigaluega
O nei pepe e fai musika e ala i le feulaina o le ea ia i latou. Mafaufau i pu, clarinets, ato ma fagufagu. O le vaeluaga lenei:
- 'apamemea: pu, trombones, tubas, ma isi.
- Woodwind: Clarinets, oboes, saxophones, etc.
Lamelafoni
O nei meafaifaaili e fai musika e ala i le tauina o lamela na faia mai mea eseese. Mafaufau Mbira.
Percussion Tufugaaʻao
O nei tama leaga e fai musika e ala i le ta. Mafaufau i pu, logo ma sumepalo.
Manoa Faigaluega
O nei meafaifaaili e fai musika e ala i le tauina, tā, po, ma isi. Mafaufau i kitara, vaiolini ma sitar.
leo
Ole leo lea ole tagata! E faia e le au pepese musika e ala i le tafe mai o le ea mai le mama e faatutuina ai uaea leo i le oscillation.
Mea Fa'aeletonika
O nei meafaifaaili e fai musika e ala i auala faaeletonika. Mafaufau i synthesizers ma theremins.
Tufugaaao piano
O nei mea faifaaili e taina i se musika pīano. Mafaufau i piano, okeni, harpsichords ma synthesizers. E oo lava i meafaifaaili e le masani ona i ai se piano, e pei o le Glockenspiel, e mafai ona avea ma mea fai piano.
iʻuga
I le faaiuga, o mea fai musika o se auala sili lea e fatu ai musika ma faʻaalia oe lava. Mai mea faigaluega anamua na faia mai mea na maua i mea faigaluega fa'aonaponei na faia mai mea maualuluga, o lo'o i ai se mea mo tagata uma. Pe o oe o se tagata amata pe faʻapitoa, aua e te fefe e suʻesuʻe le lalolagi o musika ma suʻe le mea faifaʻaili e saʻo mo oe!
O aʻu o Joost Nusselder, o le faʻavae o Neaera ma o se tagata faʻatau oloa, tama, ma e fiafia e faʻataʻitaʻi meafaigaluega fou ma le kitara i le fatu o loʻu tuʻinanau, ma faʻatasi ai ma laʻu 'au, sa ou fatuina ni tusiga blog loloto talu mai le 2020 e fesoasoani i le aufaitau faamaoni i le pueina ma le fesoasoani kitara.