सेमिटोन, त्याला असे सुद्धा म्हणतात अर्ध्या पायऱ्या किंवा वाद्य मध्यांतर, हे पाश्चात्य संगीतामध्ये सामान्यतः वापरले जाणारे सर्वात लहान संगीत एकक आहेत आणि ते तराजू आणि जीवा बांधण्यासाठी आधार आहेत. सेमीटोनला सहसा ए म्हणून संबोधले जाते अर्धा टप्पा, एक अर्धा आहे पासून आवाज पारंपारिक कीबोर्ड इन्स्ट्रुमेंटवरील कोणत्याही दोन समीप नोट्स दरम्यान. या मार्गदर्शकामध्ये आम्ही सेमीटोन्स काय आहेत आणि ते संगीत तयार करण्यासाठी कसे वापरले जाऊ शकतात ते शोधू.
टर्म 'सेमीटोन' स्वतः लॅटिन शब्दापासून आला आहे ज्याचा अर्थ 'अर्ध्या टिप'. क्रोमॅटिकमध्ये दोन समीप नोटांमधील अंतर वर्णन करण्यासाठी याचा वापर केला जातो स्केल. क्रोमॅटिक स्केलवरील प्रत्येक नोट एका सेमीटोनने (अर्धा पायरी) विभक्त केली जाते. उदाहरणार्थ, पाश्चात्य संगीतात तुम्ही तुमच्या कीबोर्डवरील एका कीने तुमचे बोट वर हलवल्यास तुम्ही एक सेमीटोन (अर्धा पायरी) हलवला आहे. जर तुम्ही एका किल्लीने खाली गेलात तर तुम्ही दुसऱ्या सेमीटोनमध्ये (अर्धा पायरी) गेला आहात. गिटारवर हे समान आहे - जर तुम्ही तुमचे बोट न बदलता स्ट्रिंगमध्ये वर आणि खाली हलवले चिडवणे कोणत्याही frets नंतर तुम्ही एकच सेमीटोन (अर्धा पायरी) खेळत आहात.
हे नोंद घ्यावे की सर्व स्केल केवळ सेमिटोन वापरत नाहीत; काही स्केल त्याऐवजी मोठ्या अंतराचा वापर करतात जसे की पूर्ण टोन किंवा किरकोळ तृतीयांश. तथापि, पाश्चात्य संगीत कसे कार्य करते हे समजून घेण्याचा सेमीटोन्स समजून घेणे हा एक महत्त्वाचा भाग बनतो आणि जर तुम्ही तुमचे वाद्य वाजवणे किंवा संगीत तयार करणे शिकत असाल तर ते एक उत्तम पाया म्हणून काम करू शकते!
Semitones म्हणजे काय?
A सेमीटोनम्हणून ओळखले जाते अर्धा टप्पा किंवा अर्धा टोन, हे पाश्चात्य संगीतात वापरलेले सर्वात लहान अंतर आहे. हे पियानो कीबोर्डवरील दोन समीप नोट्समधील पिचमधील फरक दर्शवते. सेमिटोनचा वापर स्केल, जीवा, राग आणि इतर संगीत घटक तयार करण्यासाठी केला जातो. या लेखात, आम्ही सेमीटोन म्हणजे काय, ते संगीतात कसे वापरले जाते आणि आपण संगीत कसे ऐकतो यावर त्याचा कसा प्रभाव पडतो हे शोधू.
- सेमीटोन म्हणजे काय?
- संगीतात सेमीटोन कसा वापरला जातो?
- आपण संगीत कसे ऐकतो यावर सेमीटोनचा कसा परिणाम होतो?
व्याख्या
एक सेमीटोनम्हणून ओळखले जाते अर्धा टप्पा किंवा अर्धा टोन, हे पाश्चात्य संगीतामध्ये सामान्यतः वापरले जाणारे सर्वात लहान अंतर आहे. सेमिटोन रंगीत स्केलवर दोन समीप नोटांमधील खेळपट्टीतील फरक दर्शवतात. याचा अर्थ असा की कोणतीही नोट एका सेमीटोनद्वारे वर किंवा खाली हलवली जाऊ शकते (तीक्ष्ण) किंवा कमी (सपाट) करून. उदाहरणार्थ, सी आणि सी-शार्प मधील फरक एक सेमीटोन आहे, जसा ई-फ्लॅट आणि ई मधील फरक आहे.
- क्रोमॅटिक स्केलसह कोणत्याही दोन नोट्समध्ये फिरताना परंतु विशेषतः मोठ्या आणि लहान स्केलवर काम करताना सेमिटोन आढळतात.
- संगीताच्या सर्व पैलूंमध्ये स्वर, गाण्याच्या स्वर आणि साथीच्या नमुन्यांपासून ते गिटार (फ्रेटबोर्ड मूव्हमेंट), पियानो की आणि त्यापलीकडे पारंपारिक सिंगल लाइन इन्स्ट्रुमेंट्सपर्यंत सेमिटोन ऐकले जाऊ शकतात.
- यात अर्धे टोन असल्यामुळे, मॉड्युलेशन देखील शक्य झाले आहे कारण ते संगीतकारांना सुसंवाद किंवा सुरेल भागांमध्ये कमी संघर्षांसह प्रमुख बदल सहजतेने नेव्हिगेट करण्यास सक्षम करते.
- संगीतकारांद्वारे योग्यरितीने वापर केल्यावर, सेमीटोन परिचिततेची भावना आणतात तरीही परंपरागत संगीत रचनांपासून त्याच्या भिन्नतेसह संगीत तणाव निर्माण करण्यास व्यवस्थापित करतात.
उदाहरणे
शिक्षण सेमिटोन पियानो किंवा इतर वाद्य वाजवताना उपयुक्त ठरू शकते. सेमिटोन हे दोन नोट्समधील सर्वात लहान अंतर आहे. ते सर्व संगीताच्या स्केल अंतरालांचा आधार बनवतात, संगीतामध्ये खेळपट्ट्या एकमेकांपासून कशा वेगळ्या आहेत हे समजून घेण्याचा एक सोपा मार्ग प्रदान करतात.
संगीताच्या सरावात सेमीटोन्स वापरल्याने तुमच्या नोट निवडींची माहिती देण्यात मदत होते आणि सुरांना आणि स्वरांना रचना देण्यात मदत होते. तुमचा सेमीटोन जाणून घेतल्याने तुम्हाला संगीताच्या कल्पना जलद आणि अचूकपणे मांडता येतात.
येथे सेमीटोनची काही उदाहरणे आहेत:
- हाफ स्टेप किंवा टोन—हे अंतराल एका सेमीटोनच्या बरोबरीचे आहे, जे पियानोवरील दोन समीप कळांमधील अंतर आहे.
- संपूर्ण टोन-या मध्यांतरात दोन दोन अर्ध्या चरण/टोन असतात; उदाहरणार्थ, C ते D ही संपूर्ण पायरी आहे.
- किरकोळ तिसरा—हे मध्यांतर तीन अर्धे चरण/टोन आहे; उदाहरणार्थ, C ते Eb हा किरकोळ तृतीय किंवा तीन अर्ध-टोन आहे.
- मुख्य तिसरा—या मध्यांतरात चार अर्ध्या चरण/टोन असतात; उदाहरणार्थ, C ते E हे मुख्य तिसरे किंवा चार अर्ध-टोन आहेत.
- परफेक्ट चौथा- या मध्यांतरात पाच अर्ध्या पायऱ्या/टोन असतात; उदाहरणार्थ, C–F♯ मधून परिपूर्ण चौथा किंवा पाच अर्ध टोन आहे.
- ट्रायटोन - हा विचित्र आवाज देणारा शब्द एका वर्धित चौथ्या (मुख्य तिसरा अधिक एक अतिरिक्त सेमीटोन) चे वर्णन करतो, म्हणून ते सहा हाफस्टेप्स/टोन बनते; उदाहरणार्थ, F–B♭is ट्रायटोन (सहा अर्ध टोन).
संगीतात सेमिटोन कसे वापरावे
सेमिटोन संगीतातील एक महत्त्वाची संकल्पना आहे कारण ते मधुर हालचाली आणि हार्मोनिक विविधता तयार करण्यात मदत करतात. सेमिटोन हे 12 संगीताच्या मध्यांतरांपैकी एक आहेत जे दोन नोट्समधील अंतर व्यापतात. संगीतात सेमीटोन कसे वापरायचे हे जाणून घेतल्याने तुम्हाला अधिक मनोरंजक आणि गतिशील धुन आणि सुसंवाद तयार करण्यात मदत होईल.
हा लेख चर्चा करेल सेमिटोनची मूलभूत माहिती आणि ते संगीत रचनांमध्ये कसे वापरावे:
- सेमीटोन म्हणजे काय?
- संगीत रचना मध्ये सेमिटोन कसे वापरावे?
- संगीत रचनेत सेमीटोन वापरण्याची उदाहरणे.
मेलोडीज तयार करणे
धुन तयार करणे हा संगीताचा एक महत्त्वाचा पैलू आहे आणि त्यात अनेकदा याचा वापर केला जातो सेमिटोन. सेमीटोन (हाफ स्टेप किंवा हाफ टोन म्हणूनही ओळखला जातो) हा सर्वात लहान अंतर असतो जो दोन नोट्समध्ये वापरला जाऊ शकतो. सेमिटोन हे संगीतकार मधुर नमुने तयार करण्याच्या पद्धतींपैकी एक आहेत आणि ते जाझ, ब्लूज आणि लोक शैलींमध्ये विशेषतः महत्वाचे आहेत.
सेमिटोन मध्यांतरे तयार करून संगीतामध्ये अभिव्यक्ती जोडतात जे सस्पेन्स, आश्चर्य किंवा आनंद यासारख्या भावना व्यक्त करू शकतात. उदाहरणार्थ, सेमीटोनच्या खाली एक नोट हलवल्याने तो मोठ्या आवाजाऐवजी किरकोळ आवाज तयार करतो—एक तीक्ष्ण वळसा. याव्यतिरिक्त, एक नोट समान प्रमाणात वाढवल्याने श्रोत्यांना काहीतरी वेगळे अपेक्षित असताना अनपेक्षित सुसंवादाने आश्चर्यचकित होऊ शकते.
सेमिटोन देखील वेगवेगळ्या प्रगती किंवा जीवा मध्ये बदलून सुसंवादात हालचाल निर्माण करतात. रचना करताना, आपण संगीताच्या तुकड्यांमध्ये अधिक स्वारस्य आणि जटिलता आणू शकणार्‍या सर्जनशील प्रगती निर्माण करण्यासाठी मुख्य टोन हलविण्यासाठी सेमीटोन वापरू शकता. हे प्रभावीपणे करण्यासाठी कॉर्ड थिअरीबद्दल काही ज्ञान आवश्यक आहे तसेच काही विशिष्ट हालचाली किंवा मध्यांतराने जीवा कशा बदलतात हे समजून घेणे आवश्यक आहे ज्यामुळे सस्पेन्स किंवा दुःखासारखे विशिष्ट टोनल गुण तयार होतात.
- ते दोन नोट्समध्ये फरक करण्यास देखील मदत करतात जेव्हा समान नोट्स त्यांच्यामध्ये भिन्नतेसाठी पुरेशी जागा नसताना एकमेकांच्या अगदी जवळून आवाज करतात - यामुळे टोन आणि मेलडीमधील सूक्ष्म फरक बाहेर आणण्यास मदत होते जे शिळ्या पुनरावृत्तीपेक्षा प्रेक्षकांचे लक्ष वेधून घेईल.
- सेमीटोनचा वापर समजून घेणे हे प्रभावी धुन तयार करण्यासाठी आणि संपूर्ण स्वरबद्ध वर्णासह समाधानकारक सुसंवाद निर्माण करण्यासाठी आवश्यक आहे जे तुमच्या भागाला त्याचे एकंदर वेगळेपण देईल आणि आज बाजारात असलेल्या इतर सर्व रचनांपेक्षा वेगळे करेल.
मॉड्युलेटिंग की
मॉड्युलेटिंग की एका प्रमुख स्वाक्षरीतून दुसऱ्यामध्ये बदलण्याच्या प्रक्रियेचा संदर्भ देते. सेमीटोन जोडून किंवा वजा करून, संगीतकार स्वारस्यपूर्ण जीवा प्रगती तयार करू शकतात आणि मूळ हार्मोनिक चव न गमावता गाण्यांना वेगवेगळ्या कीमध्ये स्थानांतरित करू शकतात. सेमीटोन्स वापरणे हा रचनेत सूक्ष्म संक्रमणे तयार करण्याचा आणि ते अचानक किंवा त्रासदायक वाटणार नाहीत याची खात्री करण्याचा एक उत्तम मार्ग आहे त्यांचा योग्यरित्या वापर करणे आवश्यक आहे.
गुळगुळीत टोनल शिफ्ट करण्यासाठी किती सेमीटोन जोडावे किंवा वजा करावे हे शिकण्यासाठी सराव करावा लागतो परंतु किरकोळ तृतीयांश किमतीचे अंतर हलविण्यासाठी एक सामान्य नियम आहे:
- दोन सेमीटोन्स (म्हणजे, जी मेजर -> बी फ्लॅट मेजर)
- चार सेमीटोन्स (म्हणजे C मेजर -> ई फ्लॅट मेजर)
वेगवेगळ्या साधनांसाठी लिहिताना हे लक्षात ठेवणे महत्त्वाचे आहे की काही वाद्ये केवळ ठराविक नोंदींमध्येच नोट्स वाजवू शकतात आणि एका की मधून दुसर्‍या की मध्ये ट्रान्स्पोज करताना त्या उपकरणांना काय आवश्यक असू शकते याचा विचार करताना जटिलतेचे पुढील स्तर उद्भवतात.
मॉड्युलेटिंग कळामागील संकल्पनेबद्दल विद्यार्थ्यांशी चर्चा करताना, बहुतेकांना हे समजेल की हा संगीत सिद्धांताचा एक आवश्यक भाग आहे आणि एकदा त्यांना हे हार्मोनिक प्रगती कशी कार्य करते हे समजले की, काही अंतराल जोडण्यामुळे गढूळ विरुद्ध गढूळ वाटणाऱ्या गोष्टींमध्ये फरक कसा निर्माण होऊ शकतो याची त्यांना जाणीव होते. काहीतरी तेजस्वी वाटते!
डायनॅमिक्स वाढवणे
सेमिटोन, किंवा अर्ध्या पायऱ्या, हे लहान खेळपट्टीचे बदल आहेत जे संगीतात उत्कृष्ट बारकावे निर्माण करण्यासाठी वापरले जातात. म्युझिकल इंटरव्हल म्हणजे दोन नोट्समधील अंतर आणि सेमिटोन डायनॅमिक ध्वनी तयार करण्यासाठी "मायक्रो" श्रेणीमध्ये येतात.
सेमिटोनचा वापर अनेक प्रकारे गतिशीलता वाढविण्यासाठी केला जाऊ शकतो. नोट्समधून एक सेमीटोन वेगळे करणे (याला देखील म्हणतात रंगीत हालचाल) तणाव निर्माण करतो ज्यामुळे रचनामध्ये खोली आणि जटिलता जोडू शकते. हे विशेषत: अशा सोबतीमध्ये उपयुक्त आहे जेथे एकाच साधनातून अधिक ऊर्जा आवश्यक आहे.
विद्यमान मेलडी लाइनची खेळपट्टी वाढवण्यासाठी किंवा कमी करण्यासाठी देखील सेमिटोनचा वापर केला जाऊ शकतो. यामुळे वेग आणि लयमध्ये विविधता निर्माण होते ज्यामुळे श्रोत्यांसाठी शक्तिशाली ऐकण्याचा अनुभव येतो किंवा तुमचे स्वतःचे संगीत लिहिताना नवीन गतिशीलता जोडते.
- दरम्यान मॉड्युलेट करताना सेमीटोन अंतराल लागू करणे संगीत की प्रभावी आहे कारण ते एकंदर रचना आणि सुसंगतता राखून एक गुळगुळीत संक्रमण निर्माण करते — श्रोत्यांना अखंड संगीत निरंतरतेचा आनंद घेत राहण्यास सक्षम करते.
- याव्यतिरिक्त, आवश्यक असलेल्या मधुर नमुन्यांचा मागोवा घेताना सेमिटोन उपयुक्त ठरतात अभिव्यक्तीचे वाढते प्रमाण संपूर्ण तुकडा.
निष्कर्ष
अनुमान मध्ये, सेमिटोन हे अंतराल आहेत जे अंकीयरित्या व्यक्त केल्यावर, समान स्वभावाच्या ट्यूनिंगमध्ये अष्टकच्या सात टिप स्थानांमधील अंतरांचा संदर्भ देतात. मध्यांतर अर्धवट केले जाते जेव्हा त्यातून एक सेमीटोन वजा केला जातो. जेव्हा मध्यांतरामध्ये सेमीटोन जोडला जातो तेव्हा त्याचा परिणाम होतो वाढवलेला मध्यांतर आणि जेव्हा त्यामधून सेमीटोन वजा केला जातो तेव्हा परिणाम होतो a कमी मध्यांतर
यासह विविध संगीत शैलींमध्ये सेमिटोनचा वापर केला जाऊ शकतो ब्लूज, जाझ आणि शास्त्रीय संगीत. ते जीवा आणि सुरांमध्ये कसे कार्य करतात हे समजून घेऊन, तुम्ही तुमच्या रचनांमध्ये अधिक समृद्ध आवाज तयार करू शकता. सेमिटोनचा वापर संगीतामध्ये तणाव आणि हालचाल निर्माण करण्यासाठी देखील केला जाऊ शकतो ज्यायोगे एकल नोट किंवा नोट्सच्या मालिकेचा आवाज बदलून अनपेक्षित अंतराल येऊ शकतात.
तुम्ही संगीत रचना आणि सुधारणेचे जग एक्सप्लोर करत असताना, सेमीटोन्सची संकल्पना आणि ते तुमच्या संगीतात काय आणू शकतात याबद्दल परिचित होणे महत्त्वाचे आहे!
- सेमीटोन्स समजून घेणे
- सेमीटोन वापरून संगीत शैली
- सेमीटोनसह समृद्ध आवाज तयार करणे
- सेमिटोनसह तणाव आणि हालचाल निर्माण करणे
मी Joost Nusselder, Neaera चा संस्थापक आणि कंटेंट मार्केटर आहे, बाबा आहे आणि माझ्या आवडीच्या केंद्रस्थानी गिटारसह नवीन उपकरणे वापरून पाहणे मला आवडते आणि माझ्या टीमसोबत मी 2020 पासून सखोल ब्लॉग लेख तयार करत आहे. रेकॉर्डिंग आणि गिटार टिपांसह निष्ठावंत वाचकांना मदत करण्यासाठी.
